Voorste kruisband letsel (VKB letsel)

Een gescheurde kruisband komt meestal voor bij actieve/ intensieve sporters. Men kan zijn voorste- en/of achterste kruisband scheuren. De voorste kruisband (VKB) komt het vaakste voor en daarom gaan we in dit atrikel verder in op een 'gescheurde voorste kruisband'.

Een gescheurde VKB kan heel ernstig zijn en kan ervoor zorgen dat iemand niet zonder risico kan sporten. De VKB is een primaire stabilisator van de knie. Bovenbeen- en kuitspieren zijn secundaire stabilisatoren van het kniegewricht.

De meeste gescheurde kruisbanden komen voort wanneer men een plotselinge draaiende beweging maakt, waarbij het been vast op de grond staat. Er wordt meestal dan een ‘knak’ of ‘knoep’ gevoel waargenomen in de knie en de knie zwelt meestal binnen een paar uur. De pees ofwel het ligament scheurt voor een deel ‘partieel’  of kan ook volledig scheuren.

Een volledige gescheurde kruisband kan niet meer herstellen. Dit kan operatief gereconstrueerd worden. Een gedeeltelijke scheur kan wel genezen, maar vaak is het ligament te ver uitgerekt waardoor het gewricht instabiel wordt. De gescheurde voorste kruisband geeft hevige kniepijn en zorgt ervoor dat de knie instabiel word in bepaalde bewegingen. Dit gebeurt meestal wanneer men draait, zoals een plotselinge verandering van richting. De knie voelt vaak zwak aan en mensen zijn onzeker tijdens bewegen.

Bij een VKB letsel zijn er vaak meerdere structuren die aangedaan zijn. We zien vaak dat de kniebanden (mediale banden en/of banden aan de buitenzijde van de knie) en het kraakbeen en/of meniscus beschadigd zijn. Wanneer de knieklachten gepaard gaan met ‘slot’ verschijnselen is er waarschijnlijk ook een meniscus leasie.

Bij een acuut VKB letsel is het van belang om zo snel mogelijk zwelling te verminderen en de mobiliteit te verbeteren. Raadpleeg wel altijd een specialist (orthopedisch chirurg). Röntgenfoto’s zijn in eerste instantie noodzakelijk om een fractuur(breuk) uit te sluiten en een MRI en/of kijkoperatie is noodzakelijk om het letsel vast te stellen.

Afhankelijk van de uitkomst van dit onderzoek kiest de chirurg de best passende behandeling voor een verantwoord herstel om weer te kunnen sporten.

Een voorste kruisband reconstructie wordt aanbevolen bij jonge actieve sporters en/of bij patiënten die instabiliteitsklachten geven. Men kan ook gaan voor een conservatieve(niet-operatieve) behandeling. Door het trainen van uw secundaire stabilisatoren kunnen de instabiliteitsklachten opgeheven worden.

Er zijn twee methoden van een voorste kruisband reconstructie beschikbaar. De ene methode maakt gebruik van het centrale deel van de patellapees(knieschijfpees) en de andere methode maakt gebruik van de hamstring pees van achter de knie. Beide methoden hebben voor-en nadelen, dus bespreek met uw chirurg wat zijn voorkeur is. In Nederland word bijna altijd gekozen voor de operatie vanuit de hamstring.

Een voorste kruisbandoperatie is geen kleine ingreep en zal zeker in de eerste maand veel van u vragen. Na de operatie is het van belang dat u zo snel mogenlijk contact opneemt met uw fysiotherapeut. De therapeut helpt u in de eerste fase met lopen op krukken, verbeteren van mobiliteit en stelt voor de komende periode behandeldoelen op. U moet rekening houden met een traject van 9 maanden om tot volledig herstel te komen van uw voorste kruisbandoperatie. Deze 9 maanden zullen in een aantal fasen verdeelt worden:

Fase 1:                      beperkt belaste ADL fase                                   0 – 2   weken

Fase 2:                      belaste fase ADL fase                                          3 – 6   weken

Fase 3:                      beperkt belaste sportfase                                   7 – 12 weken

Fase 4:                      functionele /sportspecifieke oefenfase           13- 20 weken

Fase 5:                      sportspecifieke training                                      21 weken en verder

• De pijn na een kruisband operatie valt betrekkelijk mee. Tegen pijn en zwelling krijgt u medicijnen.
• De knie zal de eerste weken na de operatie dik en gevoelig zijn. Dit is een normale reactie van het lichaam op de operatie.
• In de eerste weken oefent u onder begeleiding van de fysiotherapeut het strekken en buigen van de knie en zal de knie steeds wat meer belast mogen en kunnen worden. Het accent ligt op de strekfunctie van de knie.
• Als dit onder controle is leert u lopen op twee krukken.
• De eerste vier tot zes weken zult u met krukken lopen.
• Daarna kunt u weer fietsen en autorijden.
• Na zes weken is de nieuwe kruisband aan het bot vastgegroeid.
• Na 6 weken kunt u weer licht lichamelijk werk doen. Na 10 – 12 weken mag weer zwaarder werk gedaan worden.
• Een eventueel traject voor het hervatten van sport kan dan met de fysiotherapeut besproken worden. Een revalidatieschema voorkomt dat de knie te vroeg belast wordt.
• Als de knie goed reageert en niet pijnlijk of gezwollen is, kunt u in het algemeen 12 tot 18 weken na de operatie klachtenvrij hardlopen.
• Zes maanden na de operatie zit de nieuwe kruisband stevig op zijn plek en kan er begonnen worden met de sportspecifieke training.
• Het duurt tussen de zes en negen maanden voordat u de knie weer volledig kunt belasten en bijvoorbeeld contactsporten (zoals voetbal) weer verantwoord zijn.

Bovengenoemd schema is slechts een algemene voorstelling van het hersteltraject. Iedere patiënt is anders en kan dus anders reageren op de operatie en het hersteltraject. Neem beslissingen daarom altijd in samenspraak met de fysiotherapeut en orthopedisch chirurg. Zij weten welke belasting van uw knie op welk moment verantwoord is.