Enkeldistorsie (verzwikking)

Een enkeldistorsie (verzwikking) is een blessure waarbij het weefsel en de ligamenten rondom de enkel worden beschadigd. Meestal worden de ligamenten (banden) aan de buitenzijde van de enkel het zwaarst getroffen.

Het enkelgewricht bestaat uit het scheenbeen (tibia), het kuitbeen (fibula) en een klein bot wat direct onder het scheenbeen ligt: de talus. Het enkelgewricht wordt verstevigd door omliggende spieren en ligamenten en het gewrichtskapsel. Een ligament is een sterke band dat verschillende botstukken met elkaar verbindt.

De ligamenten aan de buitenkant van de enkel (de kant van de kleine teen) zorgen ervoor dat de voet en de enkel beperkt worden bij een inwaartse voetbeweging (inversie). Wanneer deze inwaartse beweging toch groot en krachtig wordt gemaakt, door bijvoorbeeld een verzwikking, dan loopt men het risico dat de belasting op de ligamenten aan de buitenzijde te groot wordt en dat deze zullen scheuren. Deze blessure wordt een enkeldistorsie genoemd en bestaat dus uit verrekking/scheuring van de enkelbanden. Er zijn verschillende gradaties van deze blessure mogelijk:

• Graad 1: Een klein aantal vezels zijn gescheurd. Dit resulteert in een beetje pijn, maar de functie blijft behouden.
• Graad 2: Een significant aantal spiervezels is gescheurd. Dit resulteert in middelmatig functie verlies en licht tot matige instabiliteit.
• Graad 3: Alle vezels zijn gescheurd. Dit resulteert in groot functie verlies en significante gewricht instabiliteit.

De meeste verzwikkingen vallen echter in graad 2.

De meeste enkelverzwikkingen ontstaan wanneer men verkeerd neerkomt na een sprong, snel van richting veranderd tijdens het rennen of zich verstapt tijdens het wandelen op een onregelmatig oppervlak. Dit maakt deze blessure een veel voorkomend letsel in sporten zoals: basketbal, volleybal en voetbal. De blessure ontstaat gewoonlijk doordat de voet met het volledige lichaamsgewicht extreem inwaarts en naar beneden wordt gedraaid (inversie + plantair flexie). Dit gebeurt wanneer men verkeerd landt na een sprong, maar ook wanneer een speler op de voet van een andere speler gaat staan.

Op het moment dat je je enkel verzwikt, is het mogelijk dat je een klikkend of knappend geluid hoort. Dit geluid wordt direct opgevolgd door pijn en vaak ook zwelling aan de buitenzijde van de enkel. Wanneer er sprake is van een graad 1 enkeldistorsie, kan het zijn dat je de huidige activiteit gewoon kunt voortzetten en pas tijdens het rusten klachten ontwikkeld, zoals: pijn, zwelling en stijfheid.

Bij ernstige gevallen kan de pijn en zwelling direct na de verzwikking ontstaan (binnen de eerste paar uren). De persoon kan niet meer steunen op de enkel en aan de buitenzijde van de enkel kan blauw verkleuring ontstaan (binnen de komende dagen).

De meeste personen met deze blessure ervaren een toename van pijn wanneer men duwt op de buitenzijde van de enkel of wanneer deze op rek wordt gebracht door de voet naar binnen en naar beneden te draaien (inversie + plantair flexie).

Bijdragende factoren in het oplopen van een enkelverzwikking kunnen zijn: slechte enkelstabiliteit, verkeerde of onvolledige revalidatie na een eerder enkeldistorsie, spierzwakte, gewricht stijfheid, inadequate warming up, slechte voetenstand/biomechanica, verkeerd schoeisel, vermoeidheid en slechte training. De diagnose kan door een fysiotherapeut of een arts worden gesteld. Een MRI, RX scan of CT scan kan in sommige gevallen nodig zijn om bijkomende schade uit te sluiten.

Met adequate fysiotherapeutische behandeling kan een persoon met een kleine tot matige enkelverzwikking (graad 1 en 2) na 2 tot 6 weken zijn/haar (sport)activiteiten hervatten. Wanneer er sprake is van een ernstige enkeldistorsie (graad 3) dan zal een langere revalidatie nodig zijn om optimale functie te behalen.

Tijdens de fysiotherapeutische sessie kunnen verschillende behandelstrategieën worden aangeboden. Deze kunnen zijn: stretchen, RICE (rust, ijs, compressie, elevatie), triggerpointtherapie, dry needlingtherapie, gewricht mobilisaties, sportmassage, oefentherapie (flexibiliteit, kracht en balans), aanpassen van activiteiten, Medical taping, easytaping etc. De fysiotherapeut werkt gecombineerd ‘hands-on’ en geeft advies en sturing in welke oefeningen het beste zijn voor de patiënt. Hierin is het samenwerking tussen de fysiotherapeut en de patiënt erg belangrijk. De klachten die tijdens activiteiten optreden dienen niet genegeerd te worden. De patiënt dient voldoende rust te nemen, zodat er niet meer schade optreedt en het herstelproces niet belemmerd wordt.

Adequate fysiotherapie is essentieel voor personen met deze blessure. Dit voornamelijk vanwege het feit dat mensen met een enkelverzwikking in het verleden een grotere kans lopen om opnieuw een verzwikking op te lopen. De enkel is door de beschadiging een zwakke plek geworden. De fysiotherapeut kan helpen om oorzakelijke factoren te bestrijden en zowel een revalidatieprogramma als een preventieschema op te stellen. Dit verkleint de kans om opnieuw deze blessure op te lopen.