Nervus ulnaris compressie

Ulnaire zenuwcompressie is een verschijnsel dat wordt gekarakteriseerd door druk op de zenuw. De nervus ulnaris is de zenuw die aan de binnenkant van de elleboog loopt.

Deze zenuw loopt van de nek, door de bovenarm, naar de voorarm, hand en vingers. De zenuw passeert de elleboog in een smalle groeve aan de binnenkant van de elleboog. De zenuw zorgt voor gevoel aan de binnenkant van de voorarm, de handpalm (aan de pinkzijde), de pink en een deel van de ringvinger. Ook stuurt deze zenuw een aantal spieren in de voorarm en de hand aan.

Indien er een directe druk op de binnenkant van de elleboog komt te staan (bijvoorbeeld tijdens een val), kan er ulnaire zenuwcompressie optreden. Ook kan schade en ontsteking van het weefsel omliggend aan de zenuw leiden tot een dergelijke compressie.

Deze aandoening kan op elke leeftijd ontstaan en komt vaker voor in de dominante arm. Vaak is dit verschijnsel geassocieerd met overbelasting.

Het ontstaat meestal door een directe impact op de zenuw ter hoogte van de binnenkant van de elleboog. Dit gebeurd meestal tijdens een val op de elleboog of tijdens een botsing. Dit kan ervoor zorgen dat de zenuw of het omliggende weefsel wordt beschadigd. Deze beschadiging kan zorgen voor inflammatie, zwelling en secundaire compressie van de zenuw. Het omliggende weefsel kan ook beschadigd raken door overbelasting (zoals herhaalde grijp/knijp activiteiten). Ook dit kan zorgen voor druk op de ulnaire zenuw via: inflammatie, zwelling en littekenvorming.

Nervus ulnaris entrapment kan ook ontstaan door excessieve tractie op de zenuw. Dit komt voornamelijk voor bij werp-atleten (zoals honkbalpitchers). Tijdens deze sport komt de elleboog herhaald in een positie te staan waarbij de ulnaire zenuw onder tractie komt te staan.

De zenuw kan ook onder druk komen te staan door een bepaalde spier in de voorarm. De zenuw loopt door deze spier en kan in een aantal gevallen samengedrukt worden. Deze druk ontstaat wanneer de spier: over ontwikkeld is (krachttraining), overbelast is of tijdens inflammatie en bij de vorming van littekenweefsel.

Onregelmatigheden in het bot (zoals spurs) ter hoogte van de binnenkant van de elleboog, kunnen ook bijdrage aan een ulnaire zenuwcompressie en wordt vaak gezien bij werp-atleten.

Een blessuregeschiedenis met pols, elleboog, schouderpijn of nekklachten, kunnen een verhoogde kans geven op het ontwikkelen van ulnaire zenuwcompressie.

De bovenstaande factoren kunnen op zichzelf of in combinatie met elkaar bijdrage aan het ontwikkelen van nervus ulnaris entrapment.

De symptomen die geassocieerd zijn met deze aandoening kunnen zich plotseling of gradueel ontwikkelen. De klachten kunnen bestaan uit pijn aan de binnen- en achterkant van de elleboog en de voorarm. Ook kan er een abnormaal gevoel (tintelingen, naaldenprikken, brandend etc.) in de handpalm, pink en ringvinger aanwezig zijn. Overgevoeligheid en een toename van klachten wordt duidelijk wanneer men sterk op de aangedane regio duwt. In sommige gevallen, bij ernstige compressie van zenuw kan er verzwakking van de kracht in de hand en vingers ontstaan.

Bij personen waar inflammatie bijdraagt aan het ontstaansproces, worden de klachten erger gedurende de nacht en ‘s morgensvroeg. In sommige gevallen is ulnaire zenuwcompressie geassocieerd met nek en boven rugpijn aan dezelfde zijde. In ernstige gevallen, is er een afname van spieromvang in de hand en voorarm zichtbaar.

Meestal is een anamnese(het typische verhaal dat de patiënt verteld over zijn klacht) in combinatie met het klinisch onderzoek van de fysiotherapeut, voldoende om tot de diagnose te komen. Een zenuwgeleidingsonderzoek kan nodig zijn om de diagnose te bevestigen.

De meeste personen met een nervus ulnaris entrapment kunnen goed behandeld worden met fysiotherapie. Deze behandeling bevat onder andere het vaststellen en corrigeren van verschillende factoren die mogelijk hebben bijgedragen aan het ontstaan van dit verschijnsel.

Het succes van het behandelen van deze blessure is sterk bepaald door de samenwerking met de patiënt. Dit komt voornamelijk omdat het van belang is dat de patiënt de arm genoeg laat rusten nadat hij activiteiten heeft uitgevoerd die de pijn doen toenemen. Deze benadering blijft van kracht totdat de patiënt klachtenvrij is. Activiteiten die de elleboog en de voorarm veel belasten moeten zo min mogelijk worden uitgevoerd. Deze activiteiten zijn: het openen van potjes, ‘gripsporten’(golf, tennis, gymnastiek, gewichtheffen etc.), grijp- en gooiactiviteiten en dragen of optillen. Indien de arm meer rust krijgt, kan het lichaam het helingsproces inzetten. Wanneer de patiënt de activiteiten pijnvrij kan uitvoeren, mag de belasting gradueel worden opgevoerd zonder dat de symptomen toenemen, zodat de patiënt langzaam kan terugkeren naar zijn oorspronkelijke dagelijkse activiteiten.

Het negeren van symptomen/klachten kan er voor zorgen dat het probleem chronisch wordt. Een onmiddellijke, gepaste behandeling van deze blessure is essentieel voor snel herstel. Wanneer de aandoening eenmaal chronisch is, verloopt het helingsproces veel trager.

Personen met een ulnaire zenuwcompressie hebben meestal veel voordeel bij het volgen van het R.I.C.E principe. Het R.I.C.E staat voor Relatieve rust, Ijs/koelen, Compressie/druk, Elevatie/hoogstand van de arm. Dit principe is effectief in de startfase van de aandoening(de eerste 72 uur) of wanneer er inflammatoire tekens aanwezig zijn. Deze inflammatoire tekens kunnen zijn: roodheid, warmte, zwelling en ochtendpijn of pijn bij rust. Anti-inflammatoire/ontstekingsremmende medicatie kan het helingsproces bevorderen, door de pijn en zwelling te verminderen die gepaard gaat met de inflammatie.

Manuele ‘hands-on’ fysiotherapeutische behandeling zoals massage, gewrichtsmobilisatie, dry needling, stretching, easytaping, medical taping, neurale stretching en elektrotherapie, kunnen bijdrage aan het verminderen van de spierspanning zodat de druk op de zenuw afneemt.

Personen met deze blessure dienen gedurende de behandeling pijnvrije flexibiliteit-, neurale mobilisatie- en krachtoefeningen uit te voeren. De fysiotherapeut zal de oefeningen nauwkeurig selecteren. Een stapsgewijze terugkeer naar sport en activiteiten wordt geëvalueerd door een fysiotherapeut en zal gebeuren in de laatste fase van de behandeling.

Indien de klachten niet verholpen kunnen worden met conservatieve methodes (niet operatief) kan chirurgische interventie nodig zijn om het probleem op te lossen.

Met gepaste behandeling en fysiotherapie reageren de minder ernstige gevallen van deze compressie binnen een aantal weken. Is het letsel ernstiger en/of al een langere tijd aanwezig (chronisch) dan kan het herstel een langere periode in beslag nemen (meerdere manden). Vroege fysiotherapeutische interventie is erg belangrijk voor een snel herstel.

Er zijn verschillende factoren die personen gevoelig maken voor het ontwikkelen van dit verschijnsel. Deze factoren worden door de fysiotherapeut vastgesteld en gecorrigeerd. Sommige van deze factoren bevatten:

• Te veel of verkeerde training of activiteit
• Over ontwikkelde spieren van de voorarm
• Slechte sporttechniek of materiaal
• Spierzwakte
• Gewrichtstijfheid
• Verkorte spieren
• Inadequate warming-up
• Aandoeningen aan de nek, schouder, bovenrug, elleboog of voorarm

Fysiotherapeutische behandeling van personen met deze aandoening is noodzakelijk voor een snel herstelproces, optimale uitkomst en om de kans op het opnieuw optreden van de aandoening te verminderen. De fysiotherapeutische behandeling kan bestaan uit:

• Weke delen massage (soft-tissue)
• Elektrotherapie (bijv. Ultrasound)
• Medical taping of easytaping
• Bracing
• Gewricht mobilisatie
• Zenuw stretching
• Ijs of warmte therapie
• Progressieve oefeningen om flexibiliteit en kracht te bevorderen
• Houdingscorrectie
• Behandeling van gerelateerde klachten(voornamelijk nek, schouder of bovenrug aandoeningen)
• Advies
• Training en activiteit aanpassingen
• Sporttechniek correctie (bijv. golfswing)
• Anti-inflammatoir advies

Indien de fysiotherapeutische behandeling niet aanslaat kan de fysiotherapeut in overleg, uw huisarts contacteren om zo de verdere richting van de behandeling te bepalen. Dit kan verder onderzoek inhouden, zoals: Röntgenfoto’s of een MRI. Of een ander soort behandeling, zoals: medicatie, corticosteroïden injectie of verwijzing naar een gespecialiseerde arts.

In sommige gevallen zal er chirurgische interventie nodig zijn om de druk van ulnaire zenuw af te halen. Chirurgie bestaat meestal uit relocatie van de zenuw en het maken van ruimte rondom de zenuw. Deze ruimte ontstaat wanneer er bijvoorbeeld littekenweefsel wordt weggehaald. Om optimaal herstel te bevorderen, is erg belangrijk dat de revalidatie wordt bepaald door de specialist en de fysiotherapeut.

De fysiotherapeut zal de oefeningen selecteren en deze duidelijk uitleggen. De oefeningen worden meestal 3x per dag uitgevoerd en mogen geen toename in de klachten veroorzaken. Mogelijke oefeningen kunnen zijn:

De golf stretch

Strek de elleboog naar voren op schouder hoogte met de handpalm naar het plafon. Trek met de andere hand de vingers naar beneden, zodat de handrug naar het lichaam wijst. Zorg dat u tijdens deze oefening een mild tot middelmatige stretch in de spieren voelt, zonder toename van de pijn. Houd deze stretch 15 seconden aan en herhaal dit 4 keer.

De tennis stretch

Strek de elleboog naar voren op schouder hoogte met de handrug naar het plafon. Trek met de andere hand de vingers naar beneden, zodat de handpalm naar het lichaam wijst. Zorg dat u tijdens deze oefening een mild tot middelmatige stretch in de spieren voelt, zonder toename van de pijn. Houd deze stretch 15 seconden aan en herhaal dit 4 keer.