Wat is Cervicogene hoofdpijn?

Cervicogene hoofdpijn is de term die gebruikt wordt wanneer men spreekt over pijn aan het hoofd die wordt veroorzaakt door één of meerdere structuren van de nek. Dit is naast migraine een veel voorkomende vorm van hoofdpijn. Cervicogene hoofdpijn kan voorkomen bij alle leeftijden, maar wordt veel gezien bij personen tussen de 20 en 60 jaar.

De wervelkolom bestaat uit meerdere op elkaar gestapelde botstukken: de wervels. Elke wervel is verbonden met de wervel er boven en de wervel er onder via twee soorten gewrichten. Dit zijn de facetgewrichten die de buitenzijden van de wervels verbinden en de tussenwervelschijven die tussen de wervels liggen. Tijdens bepaalde bewegingen van de nek of langaanhoudende posities van de nek komen de gewrichten, ligamenten, zenuwen en spieren van de nek onder stretch- of compressiekrachten te staan. Wanneer deze belasting hoger is dan dat de nek aan kan, kan dit leiden tot graduele of acute schade aan deze structuren. Wanneer deze schade gerefereerde pijn naar het hoofd geeft, spreken we van 'cervicogene hoofdpijn'.

Het ontstaat dus na schade aan één of meer gewrichten, spieren, ligamenten of zenuwen van de bovenste drie wervels van de nek. De pijn is voelbaar in het hoofd, terwijl de oorzaak van de klacht in de nek ligt. Dit komt doordat de zenuwen die de bovenste nekwervels bezenuwen ook de huid van het hoofd, voorhoofd, kaak en oren bezenuwen. Met als resultaat gerefereerde pijn van de bovenste nekwervels naar deze regio's van het hoofd.

Wat zijn tekens en symptomen?

Personen met deze blessure ontwikkelen gradueel klachten, zoals pijn aan het hoofd en/of nekpijn tijdens of na belastende activiteiten. De pijn heeft meestal een constant, zeurend karakter en situeert zicht meestal aan één kant van het hoofd en in sommige gevallen aan beiden zijden van het hoofd. De pijn is ook gelokaliseerd ter hoogte van de achterkant van het hoofd, soms ook achter de ogen en op het junkbeen, en minder vaak voorkomend op de top van het hoofd, voorhoofd of oor-regio. Personen met deze blessure ervaren vaak nekpijn, stijfheid en moeite met het draaien van de nek in combinatie met de hoofdpijnklachten. Ook kan druk op de bovenste gewrichten van de nek (net onder de schedel) pijnlijk zijn. Pijn, tintelingen of voosheid kunnen in zeldzame gevallen optreden in de bovenrug, schouders, armen of handen. In sommige gevallen ervaart men ook andere klachten, zoals: duizeligheid, misselijk, licht-hoofdig, verminderde concentratie en neerslachtigheid.

Cervicogene hoofdpijn speelt op bij activiteiten waarbij de bovenste gewrichten van de nek onder stress komen te staan. Dit kan tijdens een specifiek incident zijn (bijv. een ongeluk of zwaar tillen) of door langdurige of herhaalde houdingen en/of bewegingen (bijv. slechte houding, slapen op de buik, werken achter de pc, langdurig autorijden etc.).

Bijdragende factoren in het ontwikkelen van deze aandoening kunnen zijn: slechte houding, blessuregeschiedenis van nekletsel, overbelasting, spierzwakte, slechte slaaphouding, slechte werkergonomie, passieve levensstijl, stress en dehydratatie.

De diagnose kan worden gesteld door het klinisch onderzoek van een fysiotherapeut of een arts. Bij een onduidelijk klinisch beeld of wanneer er sprake is van een ongeluk kan medische beeldvorming geïndiceerd zijn.

Hoe wordt het behandeld?

De meeste personen met deze blessure herstellen snel en volledig met adequate fysiotherapeutische behandeling. De hersteltijd verschilt per persoon en is afhankelijk van de ernst van het letsel. Minder ernstige gevallen herstellen binnen 2-3 weken. Is er sprake van ernstig letsel of is de cervicogene hoofdpijn chronisch, dan zal de revalidatie significant langer duren (weken tot maanden). Het stellen van de correcte diagnose en vroege fysiotherapeutische behandeling is essentieel voor snel herstel. De fysiotherapeutische behandeling kan ontstaan uit: manuele mobilisatie technieken, oefentherapie, medical taping, tractie en het aanpassen van technieken/activiteiten in de sport en/of dagelijks leven. De focus van de oefentherapie ligt op het verbeteren van de nekstabiliteit, flexibiliteit, kracht en lichaamshouding van de cliënt. Samen met de fysiotherapeut zal een opbouwend behandeltraject worden opgesteld.